„Artur Szyk - człowiek dialogu”

 

 Wystawa w Parku Kulturowym Miasto Tkaczy w Zgierzu

Organizator: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi

Termin: 1 -13 września 2020 roku

Wystawa wpisuje się w historyczno – artystyczny kontekst wybuchu II wojny światowej

 

Artur Szyk, światowej sławy artysta-autor miniatur, m.in. ilustrujących Statut Kaliski
i Haggodę, urodził się w Łodzi 1894 r., zmarł 13 wrześnio 1951 roku w New Canaan
w stanie Connecticut w USA. Jest pochowany na cmentarzu Montefiori w Nowym Jorku. Na łódzkim cmentarzu jest grób jego ojca Salomona, który zmarł w 1922 r.

 

Artur Szyk uczył się rysunku malarstwa w łódzkiej szkole Jakuba Kocenbogena. Jeszcze przed I wojną światową zadebiutował jako karykaturzysta i ilustrator. Wraz
z Julianem Tuwimem założył w hotelu Savoy przy ulicy Traugutta kabaret „Bi-Ba-Bo", dla którego robił dekoracje.

W historii sztuki zapisał się przede wszystkim jako mistrz miniatury i autor antyfaszystowskich plakatów. Spod jego ręki wyszła m.in. „Haggoda", zbiór opowieści biblijnych Starego Testamentu, Księgo Estery" czy „Pieśń nad pieśniami". Dziełem Szyka były też m.in. piękne ilustracje do „Kuszenia świętego Antoniego' Gustava Flauberta czy „Studni Jakuba” Pierre Benoit.

Pod koniec 1926 roku artysta zaczął pracę nad Statutem Kaliskim. Na 45 kortach przedstawił w formie miniatur polsko-żydowskie dzieje: od XIII wieku, kiedy Żydom w Polsce nadany został przez księcia Bolesława Pobożnego tytułowy Statut Kaliski, czyli przywilej, który określał ich status prawny, poprzez udział Żydów w polskich walkach narodowo-wyzwoleńczych aż po ich obecność w Legionach Piłsudskiego. Jedna plansza dedykowano była rodzinnej Łodzi. „W Statucie Kaliskim gloryfikuję jeden z najpiękniejszych aktów liberalizmu polskiego w dziejach Europy' podkreślał artysta. Pierwszy egzemplarz działa Artur Szyk zadedykował Józefowi Piłsudskiemu, którego uważał za męża opatrznościowego Polski i wroga wszelkich nacjonalizmów. Choć już w latach 20. malarz zamieszkał we Francji, zawsze podkreślał swoje przywiązanie do ojczyzny. „Gdziekolwiek będę pracować będę zawsze i przede wszystkim dla Polski".

Wybuch wojny zastał go w Londynie, od początku zaangażował się w walkę z faszyzmem. W 1940 roku wyjechał do Kanady, potem przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych.

Charakterystyczne plakaty Artura Szyka ośmieszające Hitlera i jego zwolenników, znała cała Ameryka. Do dziś uchodzą za arcydzieła w swoim gatunku.

 

Wystawie towarzyszy film dokumentalny pt.

„Artur Szyk – Iluminator”

reżyseria: Piotr Zarębski Polska, 2005, 55 min.

Film „Artur Szyk - Iluminator" opowiada o życiu i twórczości artysty, autora miniatur, karykaturzysty, ilustratora książek.

Artur Szyk był polskim patriotą, synem narodu żydowskiego i Amerykaninem z wyboru.

Był autorem antyhitlerowskich karykatur znanych w całym świecie jako „The New Order". Iluminował też dokumenty o wadze politycznej, wśród nich „Statut Kaliski" Deklarację Niepodległości Stanów Zjednoczonych i Proklamację Niepodległości Państwa Izrael.

Dzieło „Waszyngton i jego czasy”, przekazane przez prezydenta Polski
Ignacego Mościckiego Prezydentowi Rooseveltowi traktowane było jako dar przyjaźni
i wolności od narodu polskiego dla narodu amerykańskiego - wylicza Piotr Zarębski,
reżyser filmu.

Prezentując losy Szyka przeprowadził wywiady ze znawcami Jego twórczości, kolekcjonerami, a przede wszystkim żyjącą w USA córką Aleksandrą Szyk Braciejowską.

 

Film „Artur Szyk - Iluminator" zdobył Nagrodę Fundacji Monumentum ludaicum Lodzense na Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu" w Łodzi w 2005 roku.